سیروز صفراوی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

سیروز صفراوی یکی از بیماری‌های جدی کبدی است که معمولاً در اثر التهاب و آسیب به مجاری صفراوی داخل کبد ایجاد می‌شود. این بیماری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: سیروز صفراوی اولیه (PBC) و سیروز صفراوی ثانویه (SBC). سیروز صفراوی اولیه یک بیماری خودایمنی است که بیشتر در زنان میانسال رخ می‌دهد، در حالی که سیروز صفراوی ثانویه به دلیل انسداد طولانی‌مدت مجاری صفراوی رخ می‌دهد که ممکن است ناشی از سنگ‌های صفراوی، تومورها یا جراحی‌های قبلی باشد.

علائم و نشانه‌ها

سیروز صفراوی می‌تواند به تدریج و بدون علائم خاصی شروع شود. اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است بروز کنند:

• خستگی مزمن: یکی از شایع‌ترین علائم سیروز صفراوی است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
• خارش پوست: این علامت نیز بسیار رایج است و می‌تواند به خصوص در شب‌ها شدیدتر شود.
• زردی: زردی پوست و چشم‌ها به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون رخ می‌دهد.
• درد شکم: به خصوص در ناحیه بالایی راست شکم.
• کاهش وزن و ضعف عمومی: این علائم نیز ممکن است در مراحل پیشرفته بیماری دیده شوند.

علت‌ سیروز صفراوی

علت دقیق سیروز صفراوی اولیه هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در بروز آن داشته باشند. این بیماری معمولاً به عنوان یک بیماری خودایمنی شناخته می‌شود که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم کبد حمله می‌کند.

در مقابل، سیروز صفراوی ثانویه معمولاً نتیجه آسیب‌های فیزیکی به مجاری صفراوی است که می‌تواند ناشی از عواملی مانند:

• سنگ‌های صفراوی
• تنگی‌های مجاری صفراوی
• تومورها
• آسیب‌های جراحی

تشخیص

برای تشخیص سیروز صفراوی، پزشکان از ترکیبی از روش‌های بالینی و آزمایشگاهی استفاده می‌کنند. آزمایش‌های خون معمولاً نشان‌دهنده افزایش سطح آنزیم‌های کبدی، بیلی‌روبین و آنتی‌بادی‌های خاص (مانند آنتی‌بادی‌های ضد میتوکندری) هستند. علاوه بر این، تصویربرداری‌های پزشکی مانند سونوگرافی، CT اسکن یا MRI ممکن است برای بررسی ساختار کبد و مجاری صفراوی مورد استفاده قرار گیرند.

درمان

درمان سیروز صفراوی به مرحله بیماری و علائم بیمار بستگی دارد. هدف اصلی درمان کاهش علائم، جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. روش‌های درمانی عبارتند از:

دارودرمانی

• اسید اورسودوکسی کولیک (UDCA): این دارو معمولاً برای کاهش آسیب به مجاری صفراوی و بهبود جریان صفرا استفاده می‌شود.
• آبیتیشولیک اسید (OCA): در مواردی که UDCA مؤثر نباشد، ممکن است OCA تجویز شود.
• داروهای ضد خارش: برای کاهش خارش پوست.
• مکمل‌های ویتامینی: برای جبران کمبود ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین‌های A، D، E و K.

تغییرات سبک زندگی

• رژیم غذایی متعادل: مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین بالا و کم چربی.
• پرهیز از الکل: مصرف الکل می‌تواند آسیب‌های کبدی را تشدید کند.
• ورزش منظم: فعالیت بدنی می‌تواند به بهبود سلامت کلی بدن و کاهش خستگی کمک کند.

جراحی و پیوند کبد

در موارد پیشرفته سیروز صفراوی که درمان‌های دارویی مؤثر نباشند، پیوند کبد ممکن است ضروری باشد. پیوند کبد می‌تواند بهبودی قابل توجهی در کیفیت زندگی و طول عمر بیمار ایجاد کند.

سخن پایانی

سیروز صفراوی یک بیماری مزمن و جدی کبدی است که نیازمند تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب است. با مراجعه به دکتر فوق تخصص گوارش و کبد خوب، استفاده از روش‌های درمانی مناسب و تغییرات سبک زندگی، می‌توان علائم بیماری را کنترل کرده و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائم مشکوکی دارید، مشورت با یک پزشک متخصص گوارش و کبد ضروری است. درمان به موقع و مناسب می‌تواند تفاوت بزرگی در پیشگیری از عوارض جدی‌تر ایجاد کند.